مستند بوی فروردین قسمت اول

148

بازآفرینی تصویری کاخ تخریب شده آیینه‌خانه، نمونه‌ای از کاخ‌های دوره صفوی، عنوان مقاله‌ای است، که در مجله علمی پژوهشی مرمت و معماری ایران به چاپ رسیده‌است.تکمیل ساختار تاریخی شهر اصفهان از طریق بازآفرینی باغ‌های تخریب شده بر اساس اسناد و متون تاریخی، نمونه موردی باغ سعادت‌آباد مقاله ای دیگر است که در «پنجمین کنفرانس بین‌المللی توسعه پایدار و عمران شهری» ارائه و به چاپ رسیده‌است. ساختار این مقالات از روی منابع متعدد تاریخی و در حدود ده سال به طول انجامیده‌است. پس از تکمیل این مقاله‌ها فیلمنامه مستند بوی فروردین از روی آن استخراج و سعی شده داستان‌های تاریخی نیز به آن اضافه شود تا جذابیت عمومی تری پیدا کند.

در این فیلم به صورت کلی به بناهای تخریب شده صفوی اصفهان در دوران قاجار زمان حاکمیت مسعود میرزا ظل‌السلطان اشاره شده‌است و ادامه به صورت نمونه موردی به ابنیه باغ سعادت آباد اصفهان کاخ هفت دست، عمارت نمکدان و به خصوص کاخ آیینه خانه پرداخته شده‌است که بازسازی کامل سه بعدی آن نمایش داده شده‌است. کارشناسان این مستند که با آن‌ها در فیلم مصاحبه شده‌است. آقایان، دکتر عبدالله جبل عاملی، جمشید مظاهری، دکتر مهدی کیوان، مرحوم عباسعلی پور صفا، علی ظریفی، محمد تقی سعیدی و غیره هستند. در این مستند برای تسهیل درک موضوعات تاریخی، که تحلیل‌ها معماری اصل آن را تشکیل می‌دهد. از فیلم‌برداری هوایی، ترسیمات و عکسای قدیمی و فیلم‌های تاریخی کاخ گلستان بهره‌برداری شده‌است. متون این فیلم بیش از ۵۰ منبع تاریخی را شامل و حاصل این مطالعات کتابخانه‌ای، میدانی، مصاحبه و تحلیل‌ها مطالب نو و دست اولی را به وجود آورده‌است که در نهایت به تکمیل ساختار تاریخی اصفهان کمک شایانی کرده‌است.از استاد حسن کسایی آلبومی منتشر شده، شامل چند دکلمه به همراه نوای نی، صدای ایشان غم نهانی دارد که همراه با نای نی، حس غریبی به وجود آورده‌است؛ گویی حافظه تاریخی مردم شهر اصفهان که دیده بودند در زمان حمله افغان‌ها و تخریب‌های قاجار چه بر سرشان آمده، به صورت ناخود آگاه طنین انداز شده‌است. شهری که با بناهای رؤیایی، طبیعتی زیبا و تصویر آن‌ها در رودخانه، یادآور بهشت بوده‌است. این آثار معماری که دیگر به غیر از نامشان چیزی از آن‌ها نمانده، در زمان قاجار مورد بی مهری قرار می‌گیرد و عمداً به کلی معدوم می‌شوند و دیگر بوی فروردین که یادآور نوروز و بهار در اصفهان است، دیگر به مشام نمی‌رسد.از اینرو دکلمه بوی فروردین یکی از دکلمه‌های آلبوم افسانه ساز نی در فیلم آورده شده‌است. متن شعر دکلمه اثر محمدرضا شفیعی کدکنی است. در این فیلم همان‌گونه که برای هر سکانس تصویری وجود دارد، موسیقی و افکت هم مورد توجه قرار گرفته‌است. ازاین‌رو سعی شده موسیقی‌های انتخابی به موسیقی فولکلور و بومی اصفهان نزدیک باشد. در برخی موارد نیز مانند زمان تخریب کاخ آیینه‌خانه شعر و موسیقی مناسب ساخته و ضبط شده‌است.این مستند به دلیل تاریخی بودن، از نوع فیلم‌های مستند استنادی به‌شمار می‌رود؛ یعنی مستندات تصویری از دوره صفوی تا قاجار با کیفیت مناسب در آن استفاده شده‌است؛ که شامل تصویر سازی، عکس و در نهایت فیلم است. در مواردی هم تشابه برخی از اتفاقات تاریخی و ابنیه می‌توانست در مسیر تصویری کردن متون فیلمنامه کمک کند که برخی از آن‌ها در طول ده سال تحقیق جهت نگارش مقاله به صورت آماتوری تصویر برداری شده بود که در زمان تدوین این فیلم‌ها که کم‌کم هویت تاریخی پیدا کرده حال و هوای خاصی به مستند داد ه است. در این فیلم سکانس‌های دیگر طی یک پروسه یک ساله به صورت هوایی تهیه شده که در طول این مدت سکانس‌های عمومی و مصاحبه‌ها را نیز تصویر برداری کرده‌اند. در بخش‌هایی از فیلمنامه آن به دلیل نبود مستندات تصویری به صورت دیجیتال و با کمک نرم‌افزارهای سه بعدی سند سازی شده که بیشتر مربوط به تحلیل کاخ تخریب شده آیینه خانه است. این تصاویر به صورت انیمیشن برای اولین بار در این مستند به تصویر درآمده است.در این مستند صداها دارای اهمیت زیادی هستند، در فایل صوتی پیوست آواز زمان تخریب کاخ آیینه خانه در فیلم با صدای امیر احسان فدایی و شعر عرفان عدیلی آمده‌است.
عوامل فیلم

نویسنده، کارگردان و تهیه‌کننده: امیر اعلا عدیلی
گوینده: جمشید عدیلی
دستار کارگردان و مشاور متن: مهسا حیدری
مشاوران طرح: دکتر عبدلله جبل عاملی و جمشید مظاهری
تصویرسازی سه بعدی: احسان سراهیان
فیلم‌برداری هوایی: محمد قمیان
خواننده: امیر احسان فدایی (لحظه تخریب کاخ آیینه خانه)
شعر: عرفان عدیلی (لحظه تخریب کاخ آیینه خانه)
تدوین: استودیو کانون آگهی هنر
صدا برداری: استودیو اندیشه سبز
با حضور: دکتر مهدی کیوان، مرحوم عباسعلی پور صفا، دکتر علی شجاعی اصفهانی، علی ظریفی، محمدتقی سعیدی، محمد علی کاروانپور
قطعات انتخابی موسیقی: جلیل شهناز، حسن کسایی، جلال تاج اصفهانی، احمد عبادی، پرویز یاحقی، فضل‌الله توکل، جواد معروفی، ژیوان گاسپاریان، فرهاد فخرالدینی، علی‌اصغر بهاری، محمود اناری، محمد رضا مرتضوی
با همکاری و مساعدت دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)